[]
covid-19 fazla (ek) ölümler üzerine
Fazla (veya ek) ölümler, normal veya kriz dışı koşullar altında beklenenden daha fazla gerçekleşen ölümler anlamına geliyor öncelikle.
Amerika Ek Ölümler
ibb.co
Almanya Ek Ölümler
ibb.co
Finlandiya Ek Ölümler
ibb.co
İspanya Ek Ölümler
ibb.co
Aynı veriye ourworldindata.org 'den ülke değiştirerek de ulaşabilirsiniz.
Şimdi grafiklere baktığımızda dikkat çeken ek ölüm noktası şu: Nasıl oluyor da ağır bir şekilde kısıtlama ve kapanmalar ilan edildiğinde ölümler birden artıyor? Bu virüs diyelim ki Çin'den t zamanda çıkmış olsun. Bu t zamandaki bulaşı yoğunluğunun değişikliği her ülke için farklı t+x zamanlarında olması gerekir. Yani kapanmalar ve kısıtlamalar ilan edilir edilmez nasıl oluyor da ülkelerin büyük çoğunluğunda ek ölümler olmaya başlıyor? Hepsinin farklı zamanlar da ek ölümleri yaşaması gerekmez miydi? Aynı anda ek ölümler başlaması ancak gökten zembille virüs parçacıklarının ülkelere dağıtılması ile bile olmaz işin içinde yüklerce parametre var. Ama kısıtlama, kapanma ve maske zorunluluğu getirmeyen Finlandiya gibi ülkelere baktığımızda ek ölüm olmadığı gibi hem geçtiğimiz senelerin ortalamasının, hem de geçtiğimizin senin bile altında kalıyor. (İstatiksel olarak geçen seneden fazla olması gerekirken bile)
Yoksa bağışıklık sistemimizin çok fazla tepki vermesi (sitokin fırtınası) yüzünden ölen hastalar gibi devletlerin de hastalığa karşı fazla tepki (kısıtlama, kapanma, maske) vermesinden dolayı mı insanlar ölüyor?
Covid-19'un 2019 yılından beri olduğunu söyleyen çok sayıda haber çıktı (www.ntv.com.tr) Acaba daha da geri gidebiliyor olsak ne çıkabilir? Düşünebiliyor musunuz Eylül 2019'dan beri hiçbir kısıtlama olmadan bu virüs yayılmış olsa insanlığın %60'ına bulaşması kaç ay sürerdi? ve bu virüs zaten aramızda ise neden şimdiye kadar ek ölüm olmaz iken tam da kısıtlamalar ile birlikte ek ölümler patladı?
ekleme 1:
2018'de 57.63
2019'da 58.39
2020'de ise projeksiyona göre* 59.23 milyon kişinin ölmesi beklenirken şuana kadar dünyada 57.685 milyon insan ölmüş**. e peki henüz daha projeksiyonun rakamlarına bile erişmemişken covid'den dolayı ölen 2 milyon insan nerededir? (ayrıca evde kaldığı için sağlık hizmetlerine erişemediği için ölen insanları da bilmiyoruz henüz.)
(*) ourworldindata.org
(**) www.worldometers.info
Amerika Ek Ölümler
ibb.co
Almanya Ek Ölümler
ibb.co
Finlandiya Ek Ölümler
ibb.co
İspanya Ek Ölümler
ibb.co
Aynı veriye ourworldindata.org 'den ülke değiştirerek de ulaşabilirsiniz.
Şimdi grafiklere baktığımızda dikkat çeken ek ölüm noktası şu: Nasıl oluyor da ağır bir şekilde kısıtlama ve kapanmalar ilan edildiğinde ölümler birden artıyor? Bu virüs diyelim ki Çin'den t zamanda çıkmış olsun. Bu t zamandaki bulaşı yoğunluğunun değişikliği her ülke için farklı t+x zamanlarında olması gerekir. Yani kapanmalar ve kısıtlamalar ilan edilir edilmez nasıl oluyor da ülkelerin büyük çoğunluğunda ek ölümler olmaya başlıyor? Hepsinin farklı zamanlar da ek ölümleri yaşaması gerekmez miydi? Aynı anda ek ölümler başlaması ancak gökten zembille virüs parçacıklarının ülkelere dağıtılması ile bile olmaz işin içinde yüklerce parametre var. Ama kısıtlama, kapanma ve maske zorunluluğu getirmeyen Finlandiya gibi ülkelere baktığımızda ek ölüm olmadığı gibi hem geçtiğimiz senelerin ortalamasının, hem de geçtiğimizin senin bile altında kalıyor. (İstatiksel olarak geçen seneden fazla olması gerekirken bile)
Yoksa bağışıklık sistemimizin çok fazla tepki vermesi (sitokin fırtınası) yüzünden ölen hastalar gibi devletlerin de hastalığa karşı fazla tepki (kısıtlama, kapanma, maske) vermesinden dolayı mı insanlar ölüyor?
Covid-19'un 2019 yılından beri olduğunu söyleyen çok sayıda haber çıktı (www.ntv.com.tr) Acaba daha da geri gidebiliyor olsak ne çıkabilir? Düşünebiliyor musunuz Eylül 2019'dan beri hiçbir kısıtlama olmadan bu virüs yayılmış olsa insanlığın %60'ına bulaşması kaç ay sürerdi? ve bu virüs zaten aramızda ise neden şimdiye kadar ek ölüm olmaz iken tam da kısıtlamalar ile birlikte ek ölümler patladı?
ekleme 1:
2018'de 57.63
2019'da 58.39
2020'de ise projeksiyona göre* 59.23 milyon kişinin ölmesi beklenirken şuana kadar dünyada 57.685 milyon insan ölmüş**. e peki henüz daha projeksiyonun rakamlarına bile erişmemişken covid'den dolayı ölen 2 milyon insan nerededir? (ayrıca evde kaldığı için sağlık hizmetlerine erişemediği için ölen insanları da bilmiyoruz henüz.)
(*) ourworldindata.org
(**) www.worldometers.info
her ülkenin durumu kendine özel. veriler birçok şekilde yorumlanabilir, ancak çıkarımların doğru olduğu anlamına gelmez. mesela;
amerika-ispanya
kısıtlama uygulamaları vatandaşlar tarafından yeteri kadar uyulmadığı için peak dönemde çok fazla ölüm veren ülkeler diyebiliriz. sağlık sistemleri de zayıf olduğu için yükü kaldıramadı, çöktü.
almanya'da ise karantiya uygulaması devlet tarafından daha sıkı zorlanmıştı ve vatandaşlar daha bilinçli davrandığı için peak döneminde hafif bir artış oldu. sağlık sistemi çökmedi.
finlandiya'da bir fark yok diyorsun ama kısıtlama, kapanma, maske zorunluluğu getirmeyen isveç'te peak dönemde ölümler çok net görülebiliyor. kısıtlama getirmemek bir çözüm değilmiş demek ki. finlandiya'nın durumu daha çok vatandaşların asosyal olması, toplaşma aktivetilerin azlığı ve insanların sıkış sıkış yerine geniş alanlarda yaşamaları ile alakalı. daha izole bir toplum olduğu için geç etkilenmiş olabilir.
niye kısıtlama başladı an ölümler zıplama yapıldı diye soruyorsan bence nedeni kısıtlama başladığında iş işten geçtiği için olabilir. zamanında kısıtlama yaparken o peak ölümleri göremiyorsun.
amerika-ispanya
kısıtlama uygulamaları vatandaşlar tarafından yeteri kadar uyulmadığı için peak dönemde çok fazla ölüm veren ülkeler diyebiliriz. sağlık sistemleri de zayıf olduğu için yükü kaldıramadı, çöktü.
almanya'da ise karantiya uygulaması devlet tarafından daha sıkı zorlanmıştı ve vatandaşlar daha bilinçli davrandığı için peak döneminde hafif bir artış oldu. sağlık sistemi çökmedi.
finlandiya'da bir fark yok diyorsun ama kısıtlama, kapanma, maske zorunluluğu getirmeyen isveç'te peak dönemde ölümler çok net görülebiliyor. kısıtlama getirmemek bir çözüm değilmiş demek ki. finlandiya'nın durumu daha çok vatandaşların asosyal olması, toplaşma aktivetilerin azlığı ve insanların sıkış sıkış yerine geniş alanlarda yaşamaları ile alakalı. daha izole bir toplum olduğu için geç etkilenmiş olabilir.
niye kısıtlama başladı an ölümler zıplama yapıldı diye soruyorsan bence nedeni kısıtlama başladığında iş işten geçtiği için olabilir. zamanında kısıtlama yaparken o peak ölümleri göremiyorsun.
- hayley williams ile evlenecek genc
(23.12.20 22:46:18 ~ 22:47:01)
öncelikle tr için bkz;
twitter.com
bizim iş yerinde çalışanların birinci derece yakınları ölünce bilgilendirme ve başsağlığı maili atılır bütün şirkete.
normalde haftada 2-3 tane gelen vefat mailleri son zamanlarda günde 2 defa gelmeye başladı.
twitter.com
bizim iş yerinde çalışanların birinci derece yakınları ölünce bilgilendirme ve başsağlığı maili atılır bütün şirkete.
normalde haftada 2-3 tane gelen vefat mailleri son zamanlarda günde 2 defa gelmeye başladı.
- nuisance
(23.12.20 23:50:58)
"devletlerin de hastalığa karşı fazla tepki (kısıtlama, kapanma, maske) vermesinden dolayı mı insanlar ölüyor?"
Uzman değilim ancak buna katılmıyorum. Bundan ziyade, devletlerin genelde yumurta kapıya dayanmadan önlem almaması yüzünden insanlar ölüyor. Örneğin son birkaç haftadır agresif bir izolasyon uygulanmasına rağmen ölüm sayısının bizde 250'nin altına düşmemesi, ondan önceki haftalardaki bulaşmanın inanılmaz seviyede olmasından, yani düğünlerin, tatillerin olduğu sezondan kaynaklanıyor. Birkaç hafta izin vermek bile salgının seyrini çok ciddi artırıyor, dolayısıyla onu durdurmak çok daha uzun sürüyor, diye yorumluyorum.
Uzman değilim ancak buna katılmıyorum. Bundan ziyade, devletlerin genelde yumurta kapıya dayanmadan önlem almaması yüzünden insanlar ölüyor. Örneğin son birkaç haftadır agresif bir izolasyon uygulanmasına rağmen ölüm sayısının bizde 250'nin altına düşmemesi, ondan önceki haftalardaki bulaşmanın inanılmaz seviyede olmasından, yani düğünlerin, tatillerin olduğu sezondan kaynaklanıyor. Birkaç hafta izin vermek bile salgının seyrini çok ciddi artırıyor, dolayısıyla onu durdurmak çok daha uzun sürüyor, diye yorumluyorum.
- roket adam (24.12.20 00:07:47)
bugun yogun bir kisitlama getirsen, bu kisitlamanin enfekte sayilarina olan etkisini yaklasik 2 hafta sonra, hastanelere yatma sayilarina olan etkisini 3 hafta sonra, olum sayilarina olan etkisini yaklasin 4-5 hafta sonra gorursun.
yani cok kati kisitlamalar uygulanmaya basladiginda olum sayilarinin asiri artmasinin nedeni zaten vaka sayilarinin o ana kadarki en yuksek noktada olmasi.
ayni sekilde kisitlama bitmesi sonrasi vakalar artarken, uzunca bir sure olum sayilari azalmaya devam ediyor. haftalar sonra tekrar artisa geciyor.
yani cok kati kisitlamalar uygulanmaya basladiginda olum sayilarinin asiri artmasinin nedeni zaten vaka sayilarinin o ana kadarki en yuksek noktada olmasi.
ayni sekilde kisitlama bitmesi sonrasi vakalar artarken, uzunca bir sure olum sayilari azalmaya devam ediyor. haftalar sonra tekrar artisa geciyor.
- lamartin (24.12.20 11:51:28)
1
