Ekşi Duyuru

-icerigi okumadan jenerik başlığa cevap-

Özgür irade dediğimiz hedeyi yoldan çevirdiğimiz birine sorduğumuz vakit klişenin de klişesi cevaplar almamiz pek muhtemel. Koca bir yanılgı burdan bakınca.

Spinoza'nın Sevinci Nerden Geliyor'da bundan bahsediyordu sanırım.

tolstoyevski'nin bir entry'sinde okumuştum. insan beyni, önceden programlanmış bir yazılıma benziyor. aslında kendi içinde özgür düşündüğünü varsayan ancak dışarıdan aldığı birçok verinin kendi düşüncesini şekillendirmesine karşı duyarsız kalan kapalı bir kutunun içinde olduğumuzdan bahsediyordu. yani biz özgür olup olmadığımızı sorgulayabiliriz ama bu sorguyu bile deterministik anlamda yapabiliriz.

özet: bana kalırsa tamamen yanılgı

Bence evet. Ben özgür iradenin bir yanılgı olduğunu düşünüyorum. çünkü insanı bir bilgisayara benzetiyorum. genetik özelliklerimiz onun o anakart-ram kısmı. çevreden öğrendiklerimiz ise onun işletim sistemi oluyor.

bu konuda laplace teorisini destekliyorum. alıntısını koyayım:
laplace teorisi
içerik bilgisi (parpali, 09.05.2008 08:59): adam fawer'in kitabında da sözü edilen ve "bir an için doğanın tüm güçlerinin ve bunu oluşturan tüm varlıkların konumlarını anlayabilen bir canlı olduğunu düşünürsek -ve bunun bu verileri inceleyebileceğini de düşünürsek- aynı anda evrendeki en büyük varlıkları ve en küçük atomlarıda hesaba katarak bir hesap yaparsa hiç bir şey belirsiz değildir ve gelecek de geçmiş gibi gözlerinin önüne serilir" olarak anlatılan teoridir.

meal1: hayatı bir bilardo masası gibi düşün. bikaç tane top var, üstü kumaşımsı bir masa var, ortamda atmosfer basıncı var, ıstaka var vs. Sen oyunun ilk başında o dizili toplara bir güç uyguluyorsun. o ötekine, öteki ötekine vs. derken hepsi masaya yayılıyor. Bunu etkileyen faktörler var mesela o masadaki sürtünme kuvveti, senin vuruş hızın, ortam basıncı, topların ağırlığı vs. vs. oldukça fazla etken var. ama işin sonucunda, sen o toplara vurduğun anda (eğer topların toplam hareketi 5 saniye sürüyor desek) 5 saniye sonra o topların her birinin masadaki hangi konumda olacağı zaten belli. ve insanı da bu toplardan farklı görmüyorum. her hareketimize sebep olan bazı kimyasal reaksiyonlar var.Eninde sonunda o toplar gibi atomlardan oluşuyoruz. ve ne yapacağımız öncesinde belli

meal2: gelecek de geçmiş de şu an da belli aslında. benim 10 dakika sonra da ne yapıyor olacağım belirli. ama asıl sorun şu benim için: eğer bu belirliliği bir gün insan beyni kavrayabilirse, bu belirliliği değiştirebilecek mi?

Hararinin homo deus u da bu konuyu bir bölümünde ele alıyor, yanılgıdır diyor, fikir verecektir sizlere

Sen farkında bile olmadan algı oyunlarıyla kolayca manipüle edilebilen bir olgudan, özgür diye bahsedemeyiz diye düşünüyorum.

Alvin platinga’nın özgür irade ve kötülük problemi üzerine çalışmalarına bakabilirsiniz.

hızlı ve yavaş düşünme - daniel kahneman

Keith Stanovich'in Robot's Rebellion kitabı işinize yarayabilir.

kısaca hayat bize iki seçenek sunuyor, istediğin şıkkı özgürce seçebilirsin diyor, buna da özgür irade diyor. kendi seçeneklerini düşünmediğin sürece özgür değilsindir.