[]
"fotoğraf çekinmek"
şimdi aşağıda "neden türkçe bilmiyoruz" başlıklı duyuruyu okuyunca yazmak istedim.
o duyuruyı açan arkadaş çok güzel yazmış, çok güzel eleştiriler yapmış. fakat ben bu "fotoğraf çekinmek" kavramını bir türlü anlamıyorum. bu kullanımın yanlış olduğunu arkadaş da yazmış, sözlükte de epey eleştirilmiş.
fakat düşünüyorum düşünüyorum, bu kavramı, yani "fotoğraf çekinmek" kavramını tam olarak karşılayabilecek başka bir ifade bulamıyorum. türkçe dilbilgisi kurallarına da uygun. "dönüşlü fiil" denir buna. niye bu kadar çok takılıyor, niye bu kadar eleştiriliyor?
en doğru soru; madem yanlış, doğrusu nedir?
dönüşlü fiilin tanımında olduğu gibi eylemi yapan da etkilenen de aynı kişi ise, yani bahsettiğimiz şey fotoğraf olduğuna göre kendi kendimizi fotoğrafını çekiyorken ne diyelim?
fotoğraf çekmek? olmadı, başkasını çekerken de öyle deriz.
fotoğraf çektirmek? bu da olmadı, burada da eylemi başkası yapıyor.
selfi çekmek? özçekim yapmak? bunlar da olmadı, zira yanımızda başkası da varken özçekim doğru karşılık değil.
sokakta tarkan'ı gördüm, yanına gittim ve omuz omuza verip kendi cep telefonumla ikimizin fotoğrafını çektim.
boşlukları dolduralım. ben bugün tarkan'la .............
o duyuruyı açan arkadaş çok güzel yazmış, çok güzel eleştiriler yapmış. fakat ben bu "fotoğraf çekinmek" kavramını bir türlü anlamıyorum. bu kullanımın yanlış olduğunu arkadaş da yazmış, sözlükte de epey eleştirilmiş.
fakat düşünüyorum düşünüyorum, bu kavramı, yani "fotoğraf çekinmek" kavramını tam olarak karşılayabilecek başka bir ifade bulamıyorum. türkçe dilbilgisi kurallarına da uygun. "dönüşlü fiil" denir buna. niye bu kadar çok takılıyor, niye bu kadar eleştiriliyor?
en doğru soru; madem yanlış, doğrusu nedir?
dönüşlü fiilin tanımında olduğu gibi eylemi yapan da etkilenen de aynı kişi ise, yani bahsettiğimiz şey fotoğraf olduğuna göre kendi kendimizi fotoğrafını çekiyorken ne diyelim?
fotoğraf çekmek? olmadı, başkasını çekerken de öyle deriz.
fotoğraf çektirmek? bu da olmadı, burada da eylemi başkası yapıyor.
selfi çekmek? özçekim yapmak? bunlar da olmadı, zira yanımızda başkası da varken özçekim doğru karşılık değil.
sokakta tarkan'ı gördüm, yanına gittim ve omuz omuza verip kendi cep telefonumla ikimizin fotoğrafını çektim.
boşlukları dolduralım. ben bugün tarkan'la .............
- fotoğraf çektirdim.
- kime çektirdin?
- kendime çektirdim ehe ehe.
oldu mu? bence olmadı. fotoğraf çektirmek başkasına DA yaptırılmış olabilir. benim ifade etmek istediğim kendi kendime çekmiş olmak. türkçe'de "dönüşlü fiil" diye bir kavram varken niye kullanmayayım da işi zorlaştırayım?
"taradım": kendi saçımı veya başkasının saçını taramış olabilirim.
"tarattım": başkasına yaptırdım.
"tarandım": yapan da benim, yapılan da benim. kendi saçımı kendim taradım. mis gibi ifade işte.
fotoğraf çekme hususunda da pekala kullanılabilir bence. niye kullanılmasın ki?
- kime çektirdin?
- kendime çektirdim ehe ehe.
oldu mu? bence olmadı. fotoğraf çektirmek başkasına DA yaptırılmış olabilir. benim ifade etmek istediğim kendi kendime çekmiş olmak. türkçe'de "dönüşlü fiil" diye bir kavram varken niye kullanmayayım da işi zorlaştırayım?
"taradım": kendi saçımı veya başkasının saçını taramış olabilirim.
"tarattım": başkasına yaptırdım.
"tarandım": yapan da benim, yapılan da benim. kendi saçımı kendim taradım. mis gibi ifade işte.
fotoğraf çekme hususunda da pekala kullanılabilir bence. niye kullanılmasın ki?
- kibritsuyu
(24.12.18 18:02:30 ~ 18:06:53)
açık söyleyin. "ben bugün tarkan'la fotoğrafımızı çektim" ifadesi sizi tatmin ediyor mu? yani "ben tarkan'la fotoğraf çekindim" kadar eylemi karşılıyor mu? beni çok tatmin etmedi.
hayır zorlarsam "biz bugün tarkan'la kendi kendimizin fotoğrafını çektik" de derim. ama yine zorlama oluyor.
türkçe dinamik bir dil değil mi, demek ki bu kullanıma ihtiyaç var. taranmayı beğenmediyseniz yıkanmak diyelim. sevgilimle duşa girip birlikte duş alıyorsak;
sevgilimi yıkadım mı diyeyim, sevgilime kendimi yıkattım mı diyeyim, sevgilimle kendimizi/birbirimizi yıkadık mı diyelim (bu sizin kendimizin fotoğrafını çektik, kendi fotoğrafımızı çektik örneğinin muadili. hamam tellağı gibi birbirine kese atan bir çift gelmiyor mu aklınıza?)
"sevgilimle yıkandık" ifadesini hangisi tam ve güzel şekilde karşılıyor?
zamanında kendi kendinin fotoğrafını çekmek, veya birisiyle birlikteyken fotoğrafı kendi kendine çekmek gibi bir kavram yokmuş, bunun dönüşlüsünü düşünmemişler. e ama günümüzde varböyle bir şey. biz düşünüp eklesek niye bu kadar yanlış oluyor?
hayır zorlarsam "biz bugün tarkan'la kendi kendimizin fotoğrafını çektik" de derim. ama yine zorlama oluyor.
türkçe dinamik bir dil değil mi, demek ki bu kullanıma ihtiyaç var. taranmayı beğenmediyseniz yıkanmak diyelim. sevgilimle duşa girip birlikte duş alıyorsak;
sevgilimi yıkadım mı diyeyim, sevgilime kendimi yıkattım mı diyeyim, sevgilimle kendimizi/birbirimizi yıkadık mı diyelim (bu sizin kendimizin fotoğrafını çektik, kendi fotoğrafımızı çektik örneğinin muadili. hamam tellağı gibi birbirine kese atan bir çift gelmiyor mu aklınıza?)
"sevgilimle yıkandık" ifadesini hangisi tam ve güzel şekilde karşılıyor?
zamanında kendi kendinin fotoğrafını çekmek, veya birisiyle birlikteyken fotoğrafı kendi kendine çekmek gibi bir kavram yokmuş, bunun dönüşlüsünü düşünmemişler. e ama günümüzde varböyle bir şey. biz düşünüp eklesek niye bu kadar yanlış oluyor?
- kibritsuyu (24.12.18 18:24:14 ~ 05.01.19 12:22:32)
dediğiniz yapıda olsa bile çekinmek değil çekilmek daha doğru olur bence
tdk. çekilmek
(nsz) 1. Çekme işi yapılmak
çekinmek kelimesinin kökü daha çok utanma, sıkılma ile alakalı
tdk. çekilmek
(nsz) 1. Çekme işi yapılmak
çekinmek kelimesinin kökü daha çok utanma, sıkılma ile alakalı
- asbe (24.12.18 18:45:56)
Bu kelime yanlis falan degil zaten. Ben 30 senedir boyle duyuyorsam tdk kendini duzeltmeli..
Ayrica herkez konusunda da direnmemeli, toplumun %90'i boyle yaziyor artik alsinlar sozluge :)
Ayrica herkez konusunda da direnmemeli, toplumun %90'i boyle yaziyor artik alsinlar sozluge :)
- acemi
(24.12.18 18:48:01)
Geldim, buradayım. :)
Fotoğraf aslında çekilmez, alınır. Ama o başka mevzu. Bunun doğrusunun fotoğraf çekilmek, çektirmek vs. olduğunu düşünüyorum. Çekinmek diyenler de zaten çekilmek kelimesini çekinmek gibi duyup, öylece kullanmaya devam edenler.
Fotoğraf aslında çekilmez, alınır. Ama o başka mevzu. Bunun doğrusunun fotoğraf çekilmek, çektirmek vs. olduğunu düşünüyorum. Çekinmek diyenler de zaten çekilmek kelimesini çekinmek gibi duyup, öylece kullanmaya devam edenler.
- alfist (24.12.18 18:48:30)
1
