Ekşi Duyuru

Orkestra şefi sadece "Sen çal sen çal" diye direktif vermiyor ki; 100 kişilik bir grubu yönetirken kendi temposunu belirliyor, yani notalar var ama eserin hangi tonda hangi hızda hangi tempoda çalınacağını şef belirliyor, onun dışında prova yaptırıyor kendi yorumuna göre eseri icra ettiriyor. Yani bir eseri A kişisinden dinler farklı duyarsın B kişisinden dinler farklı duyarsın, halbuki eser aynı eserdir ama eserin icra edilişi farklı olur. Yani bu biraz futbolcular futbol oynamayı bilmiyor mu, teknik direktöre ne gerek var gibi bir şey oluyor.

eksisozluk.com

abi teknik direktör örneği yanlış oldu ya :( futbolcuların göremedikleri açıklar vb oluyor, teknik direktör dışarıdan oyunu gözlemleyip direktif veriyor. ben hiç bir teknik direktörün "ayağına top gelince vur" dediğini görmedim. futbolcunun işi topa vurmak (basit manada) bunu zaten yapıyor evet. ama eserin hangi hızda çalınacağını da müzisyenler biliyordur ya? muse konserinde şarkının hangi hızda çalınacağı da bilinmiyor böyle düşündüğünde. ama işte bu orkestra şefi provalarda zaten neyin nasıl icra edileceğinin eğitimini veriyor. ben orkestra şefinin mal mal kolunu sallasa da eserin düzgün icra edileceğini düşünüyorum. mal mal'dan kastım cidden mal mal sağa sola sallasa zıplasa falan. adam neyi nasıl çalacağını biliyor, çıkmadan önce en az 10 defa prova yapılmıştır.

@veritaslibertas, senin verdiğin örnekte de tüm müzisyenleri gömmüş adam. müzisyenler cidden sabah uyanıyor. kalk bi şarkı çalcaz deyip çağırıyorlar ve hayatlarında hiç duymadıkları bir şeyi çalmak zorunda bırakılıyor gibi bir şey olmuş o. inandırıcılığı yok benim gözümde. onlarca defa provası yapılmış bir şeyi başka türlü çaldıramaz. zaten çaldıracağı türde prova yaptırmıştır?

Muse çıkıyor konsere 4 kişiyle İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası çıkıyor 100 kişiyle, sen bu 100 kişinin sırf notalara bakarak uyumu tempoyu ritmi bozmadan kendi kendilerine çalabileceklerini düşünüyor musun, böyle bir şey mümkün olabilir mi?

@tears, ben ilgili yazıdan senin çıkardığın sonucu çıkarmadım, nerede gömmüş müzisyenleri?

şurada özetlemiş aslında yaptığı işi;

"orkestra şefinin de çalgısı orkestradır. şef temel olarak eserdeki giriş çıkışları, nüansları ve artikülasyonları, zaman içinde belli bir çerçeveye oturmuş hareketlerle belirtir. şef, orkestraya önceden ne yapması gerektiğini göstermelidir. örneğin son derece dingin bir ölçünün sonunda ani ve çok sert bir vurgu varsa, orkestradan önce şef hareketleriyle bunu gösterir, ardından orkestra icra eder."

@veritaslibertas

gömmüş işte abi daha ne yapsın?

"örneğin son derece dingin bir ölçünün sonunda ani ve çok sert bir vurgu varsa, orkestradan önce şef hareketleriyle bunu gösterir, ardından orkestra icra eder."

orkestra orada çok sert bir vurgu olduğunu önceki provalardan hatırlamayacak kadar moron mu cidden? veya şey mi; orkestra şefinin canı o an orada vurgu istedi (tamamen gelişigüzel) hadi şurda bi vurgu yapiyim vb dedi ve yaptı? bak bunu desen inandırıcılığı yüksek olurdu.

@angelus 100 değil 1000 kişiyle yapılmış örnekler var orkestra şefi olmadan. örneğin www.youtube.com linkli videoda 1000 davulcu orkestra şefleri olmadan sadece kulaklarıyla ve önceden hep birlikte prova yapmadan, bir çoğu amatör müzisyen olmak suretiyle ve bu da yetmezmiş gibi mekanın akustiği bile olmadan aynı şarkıyı nispeten dört dörtlük çalabiliyor. bu adamlar efsane adamlar mı? tabiki hayır, bir çoğu amatör garage band davulcuları. orkestra elemanlarından belki milyonlarca kat daha deneyimsiz adamlar. şarkı bazında da müzikalite bazında da enstrüman bazında da böyle.


@jackinkırıkkalbi ben de eski müzisyenim yaptığımı kayıtları dönemin popüler sistemine göre yani hücum kayıt olarak alırdık. kanal kayıt yoktu bizim zamanımızda, daha doğrusu ulaşılabilir değildi. kayıtlar gayet düzgün, şarkılar gayet düzgün icra ediliyordu yani.

beyler böyle inandırmak zorunda değilsiniz yav. verdiğiniz örnekler falan cidden tırt yani. orkestra şefinin bir işe yaradığını biliyorum, ne işe yaradığını anlamıyorum sadece. dediğim gibi ben de eski müzisyenim. olmayınca olmuyor işte.

selamlar, benim bildiğim kadarıyla bir orkestranın şefi konser sırasında çok da bir etki yaratmıyor. çünkü yapması gereken her şeyi öncesinde provalarda yapıyor.

neler yaptığına gelirsek: müzikal açıdan tüm enstrüman gruplarıyla teker teker çalışıp en ince nüansları ve o enstrümanın o kısımdaki önemini, yerini anlatıyor.
nerde kim girecek, nasıl girecek, en çok hangi enstrümanlar duyulmalı, enstrümanlar doğru çalıyor mu(nota olarak değil de teknik ve farklı metotlar olarak düşünülebilir), çalan müzisyenler birbiri ile uyum içinde mi, parçanın hissiyatını verebiliyor mu bunları gözlemleyen, düzelten, öğreten ve bir araya getiren kişi.

tüm bunları konser öncesinde yaptığı için de konserde pek bir olayı yok şefin. zaten şefler de kendileri bunu şöyle dile getiriyor: şef ne yaparsa yapsın konser sırasında "kemanlar burayı forte çalın" diye bir mesaj veremez çünkü şef onu kemanlara anlatana kadar zaten o nota çoktan bitmiş olur. şefin yapması gereken şey provalarda bunu kemanlara hali hazırda söylemiş olması ve konserde de tek bir bakışı ile ya da orada bulunması ile kemancılara bu mesajı hatırlatması.

benim eyyorlamam bu kadar

@azeriturku, aynı kanaatteyim. adamların müdürü olduğu için sahneye çıkıyor gibi düşünüyorum. yoksa orada bir sk yapacağı yok afedersin. 2 numaralı kemana biraz yüksel diyene kadar nota geçer vb... gel gelelim, oturmuş ve yaygın bir "fikir" olduğu için herkes orkestra şefini o an şarkıyı değiştiriyor, sanki mustafa keser gibi az sonra başka parçaya geçirecek vb gibi düşünüyor hep. halbuki adam sadece "maestro" öğretmen, şef. asıl olayı sahne arkasında. muhtemelen sahne önündeki görevi de göz boyamaktan ibaret.

Abi sen çılgın mısın? Biz tabi hata yapıyorduk, ama kayıt sırasında değiş prova sırasında. Prova zaten kayıtta konserde vb hata yapılmaması için eser tam anlamıyla öğrenilene kadar yapılıyor. Kaldı ki herifler master pro... şarkıyı çalarken bir anda şurasını şöyle çalalım dersen çaldığın eserin anasını bellersin, prova bunun için var zaten. Hayatım boyunca konserde vb hadi şurayı şöyle çalalım gibi bir şey duymadım, orkestra şefinin de böyle yapacağını sanmıyorum, sen sanıyorsan bence büyük sıkıntı var. Eser bellidir, binlerce kez provası yapılır ve aynı şekilde icra edilir. Bunun aksi mümkün değil. Şurasını şöyle çalalım falan sence de çok komik değil mi :)))

Hiç anlamam ama mantığı şu yönde sanırım, bahsettiğiniz gibi müzisyenler o eseri daha önce defalarca çalmış olabilirler. Her bir müzisyen tek başına o eseri mükemmel de çalıyor olabilir, ama orkestra kalabalıklaştıkça işler karışıyor ve bir yönetmene ihtiyaç duyuluyor.

@tears of devil, verdiğin linkteki Nirvana cover'ı çalışmasında orkestra şefi var, 00:50'de, 04.01'de birkaç yerde görünüyor. Hatta videonun sonunda da ismi veriliyor; Marco Sabiu imiş.

Müzisyen değilim, tamamen mantık yürüterek yorumum şöyle: o kadar müzisyenin bir araya toplanıp başlarında yöneten biri olmadan çalışmaları çok zor. Konserlerden önce şef ile defalarca çalışıyorlar ve artık her notayı ezbere biliyorlardır doğru ama konser esnasında ritm bozulabilir, notayı kaçıran olabilir, bir sürü sorun çıkabilir, şefler de müzisyenleri ve eseri kontrol altında tutmak için oradalar diye düşünüyorum.

sef dediğin adam mozart ın binlerce kez binlerce orkestra tarafından calınmış bir eser için bence de gereksiz .
fakat şef'in yazdığı bir eserse onu bestelerken düşündüklerine göre orkestrayı eğip bükebilir .
herşey mükemmelse bir yerden sonra şef e de gerek kalmaz,kalmamalı .
sonuçta hiç duymadıkları bir şeyleri çalmaz oradaki müzisyenler.
şef daha çok lojistikçidir aslında. çalgıcıları seçer,adedini seçer,solistler seçer,eserleri seçer . tüm tribiyle de o orkestranın başına geçip el sallar. adettendir,teamül gereğidir aslında orada olması. bir anlamda gelenekseldir günümüz klasik müziği icrasında . çünkü koyarsın metronom otomatik herkes ona uyar .

Uzun zamandır ilk kez işim hakkında soru gördüm, elimden geldiğince cevaplayayım. Hayır şef değil, orkestrada çalıyorum. İstanbul opera, borusan, crr senfoni vs vs şu andada yurt dışında bir orkestrada hayatıma devam ediyorum.

Şefin tek bir işi değil işleri vardır ve bunları iyi yapıp yapmaması nasıl bir şef olduğunu ortaya koyar. Müzik çok komplike/sofistike bir iş olduğundan şeflerinde gayet zor bir görevi ve hayatı vardır.

İlk iş hiyerarşi. Her ne kadar orkestra profesyonel müzisyenler grubu gibi görünse de kaynamaya/kaynatmaya çok müsait bir ortamdır. Disiplin konusunda örnek olmalı.

Sonra tekniği ve bilgisi. Eli kolu başı ayrı oynayan şef olmaz. Nasıl enstruman çalmada teknik varsa şeflerde de var. Girişleri, tempo değişikliklerini, o an öne çıkması gereken partileri, nüansları iyi gösterebilmeli, gösterebilmek içinde eser hakkında muazzam bilgiye sahip olmalı. Bunun üstüne genel geçerden farklı görgüsü ve bilgisi varsa bunu orkestraya iletmede bu tip teknik ve bilgi yönleri çok önemli.

Konserden önce genelde 4-5 gün çalışılıyor klasik müzik dünyasında. Bu çalışmalarda “çalıştırmayı bilmek” diye bir kavram var ve şeften şefe göre değişiyor. Bilgi ve tecrübeye göre birisi sizi yorgunluktan öldürebilir, bir başkası pamuk şeker çıkar ancak müziği ve nasıl çalınması gerektiğini size öyle güzel aktarır ki ortaya daha iyi bir iş bile çıkabilir. Bu da genelde yaş, bilgi, görgü ve tecrübe ile alakalı. Mesela genç şefler he şeyi daha hızlı çaldırabilirken, yaşça geçkin olanlar daha sakin tempo aldırabiliyor. Mesela gençler provada sizi çok daha fazla yoraken, yaş almış şefler daha az sürede daha çok iş yapabilir.

Bu konuda orkestraya düşen payı kimse yadsıyamaz. Şef ne kadar iyiyse orkestranında o kadar iyi olması veya çok iyi orkestrayı çok iyi şeflerin yönetmesi beklenir. Karşılıklı profesyonelizm bu işin anahtarı. Yoksa tüm potansiyeli yok edebilirsiniz.

Ne şefin sopasından bir ses çıkar, nede o koca orkestra şefsiz bir iş yapabilir. Ancak karşılıklı savaş bir ömür sürer gider.

Tekrar okuyunca bir şey daha eklemek istedim: şefin bir diğer ana görevi de orkestradan alınabilecek maksimum verimi alabilmektir. O orkestrayı zorlayabilmelidir. Bize kalsa biz kendimizi yormadan o konseri bitirebiliriz ancak bende daha potansiyel var mesela. Atıyorum, bir orkestrayı alıp dünya çapında iş yaptırabilecek insan şeftir. İşte bunu ortaya çıkarmada, işlemede ve yönetmede şefin rolü çok önemli.

Bundan dolayı bir orkestrada en fazla parayı haliyle şefler alır.