Ekşi Duyuru

durun duz mantikla du$uneyim, tutmayin beni. 18 vitesli bir bisiklet ile 18. vites ile surmeye ba$layalim. hmmm, ayni mantik mi bilemedim :)

o mantigi ben yaptim,
bisikletin en buyuk carkinda (arabadaki 5. vites) mesela 20 kez pedal cevirerek 10 metre gidebiliyorsak, en kucuk carkinda (arabadaki 1. vites) 1 kez cevirerek 10 metre gidebiliriz.

tamam, bu uyuyor ama daha bi bilimsel olan aciklamasi yok mu?

(ayrica bu buyuk-kucuk cark durumunu ben de mantiktan cikardim, tersi de olabilir mi bilmiyorum)

bu arada şunu belirtmeden edemeyeceğim.

içten patlamalı motorlarda sıkıştırma oranının azalması ile birlikte ''çiğ atma'' olarak bilinen, yakıtın yanmadan egzoz'dan (eksoz mu yoksa) dışarı atılması durumu vardır ki yakıt tuketımının asıl kıralı bu olur. bu durum yksek viteslerde devirin düşürülmesi ile meydana gelmektedir. yakıt yanma odasından yanmadan sışarıya çıkmaktadır.

bisiklet örneğinde olduğu gibi düşük devirde yol alabilmeniz için daha fazla torka ihtiyacınız var. Düşük devirlerde de tork yerlerde süründüğü için daha fazla gaza basmak zorunda kalıyorsunuz ve bu da tüketimi arttırıyor. bunu şöyle görebilirsiniz;
4. viteste 40kmh ile giderken sağ ayağınızı oynatmadan debriyaja basın ve kaç devire çıktığınızı görün. aynısını 2. vitesle de deneyin.
linkte bir tork eğrisi örneği veriyorum.
img206.imageshack.us

sırayla gidelim.

40km/h'ye ulaştın, 4. vitese taktın. gazı kökledin, ama ivme çok düşük. araba adeta "gitmem ben," diyor.

ilk olarak, gaza basıyorsan enjektör silindire benzin pompalıyor demektir (yeni otomobillerde bilgisayar bunu engelliyor mu? sanmıyorum).

silindire bol bol benzin gidiyor. ama silindirin bir defada yakabileceği karışım miktarı belli. devir? çok düşük! e, birim zamanda silindirlere 10x benzin gidiyor, ama devir düşük olduğundan silindirlerde misal 3x benzin yakılıyor. geri kalanı? yanmadan aynen egzosttan dışarı...

yani aslen mantık şu: devir ne olursa olsun, araba çalışırken gaza basıyorsan, o benzin o silindire gönderiliyor kardeşim (esnaf ağzı). e yanmayan benzine de bir şans daha verilmiyor haliyle.

actionary demiş benim diyeceğimi ama ben yine de kendi kelimelerimle yazayım.

bilgisayarını beynini geçiniz efendim. mantık çok basit. benzin deposu ile motor arasında bir tane çeşme var. gaz pedalı ile kontrol ediliyor. bu çeşmeyi ne kadar çok açarsan o kadar çok tüketiyor, ne kadar az açarsan o kadar az tüketiyor. 4.viteste arabayı 40 km.'de stop etmeden tutabilmek için 3. vitestekinden daha çok gaza basıyorsun. dolayısıyla çeşme daha çok açılıyor, fazla yakıt tüketiliyor. yakıtın yüketimi motorun devri ile değil, senin gaz pedalına basışına göre değişiyor.

bütün yakıt tasarrufu önerileri de bu yüzden. ne diyorlar? camlar açıkken araba daha çok yakıt tüketir diyorlar. niye? çünkü camlar açıkken aerodinamik bozulduğu için rüzgar seni yavaşlatıyor. sen ulaşmak istediğin hıza ulaşabilmek için, camların kapalı haline göre daha fazla gaza basıyorsun. yoksa arabanın camın açıklığını algılayıp da bilgisayardan aerodinamik bilmemne hesapları yapıp yakıtı ayarladığı falan yok.

derler ki "sert fren yapmak yakıt tüketimini arttırır". bok yesin onu diyenler. fren yapmak yakıt tüketimini arttırır mı? olay nedir? eğer ani fren yapıyorsan, durmak istediğin yerin dibine gelene kadar gaza basa basa geliyorsun demektir. kırmızı ışığı göre göre 5 metre kalana kadar gaza basıp ışığa gelince zart diye fren yapıyorsun demektir. oysa ki ışığa 50 metre kala ayağını gazdan çeksen, araba mevcut hızıyla rahatça ışığa yavaşlayarak ulaşacaktır. böylece 5 metre kala yumuşak frenle durabilirsin. böylece gaza basmadığın 45 metre, sana yakıt tasarrufu olarak döner. mantık budur.