[]
dilbilgisi ile ilgili soru
gençler çıkmazdayım. nerede hata yapıyorum?
yenmek - yenilmek
yemek - yenilmek
yemek - yenmek
yenmek - yenilmek
yemek - yenilmek
yemek - yenmek
soru ne tam olarak? yazdığın her fiil anlamlı çünkü.
- sen git ben geliyorum
(12.10.17 01:15:12)
hepsi doğru mu onu soruyorum. beynim yamıştı da.
- Flamel (12.10.17 01:15:51)
Bir yarışma durumu söz konusu ise siz birini yenersiniz veya birine yenilirsiniz. Burda fiil kökü "yen-"dir.
Beslenme bağlamında ise şöyle örnekleyebiliriz:
İslam'a göre helal ve temiz gıdalar yenir.
İslam'a göre domuz eti yenmez.
İkinci olarak verdiğiniz kelimeler "edilgen" kullanıma yönelik diye anlıyorum. -n edilgen olma durumunu zaten veriyor. -l ekine tekrar gerek yok diye düşünüyorum. Fiil kökü "ye-" çünkü.
Beslenme bağlamında ise şöyle örnekleyebiliriz:
İslam'a göre helal ve temiz gıdalar yenir.
İslam'a göre domuz eti yenmez.
İkinci olarak verdiğiniz kelimeler "edilgen" kullanıma yönelik diye anlıyorum. -n edilgen olma durumunu zaten veriyor. -l ekine tekrar gerek yok diye düşünüyorum. Fiil kökü "ye-" çünkü.
- olanlaolunmaz
(12.10.17 01:20:45 ~ 01:24:18)
yanılıyor olabilirim ancak benim bildiğim, anladığım şekli:
1. oyunlar, yarışlar, savaşlar: edilgen çatı içeren formu yenilmek
2. yemek: edilgen çatı içeren formu yenmek
"güzel yemekler yenildi." derseniz burada iki kere edilgen çatı kullanmış olursunuz.
farkı fiil köklerinden anlamak mümkün:
1.yen- onu yen-dim. o yen-ildi.
2.ye- onu ye-dim. o ye-ndi.
başka bir örnekle pekiştirirsek:
"tüyleri taranılmış bir kedi mi" dersiniz, "taranmış" mı dersiniz?
*fiil kökü sessiz harfle bitiyorsa -il ve türevleri edilgen çatıyı oluşturmaya yarıyor. sev-ildi, çöz-üldü, yak-ıldı, savr-uldu.
*fiil kökü sesli harfle bitiyorsa -n ile aynı görev görülüyor.
.
giysiler ütüle-ndi. saçlar topla-ndı. mevzi koru-ndu.
galiba istisna durumlar var. mesela "kara görüldü" demiyoruz da "göründü" diyoruz. sanıyorum "hastalar görüldü" örneğindeki gibi bir anlam çıkmasın diye. anlam farkı var yani. görülmek biraz incelenmek anlamı da taşıyor. dönüşlü deseniz; "görünen ne/kim?" sorusuna göre cevap kara iken, "gören ne/kim?" sorusunun cevabı da kara olmadığı için, dönüşlü de değil.
ben de bu tür kafa karışıklıkları yaşadığımda burada yaptığım gibi aklıma başka örnekler getirip kıyaslama yaparak doğrusunu hatırlamaya çalışıyorum.
1. oyunlar, yarışlar, savaşlar: edilgen çatı içeren formu yenilmek
2. yemek: edilgen çatı içeren formu yenmek
"güzel yemekler yenildi." derseniz burada iki kere edilgen çatı kullanmış olursunuz.
farkı fiil köklerinden anlamak mümkün:
1.yen- onu yen-dim. o yen-ildi.
2.ye- onu ye-dim. o ye-ndi.
başka bir örnekle pekiştirirsek:
"tüyleri taranılmış bir kedi mi" dersiniz, "taranmış" mı dersiniz?
*fiil kökü sessiz harfle bitiyorsa -il ve türevleri edilgen çatıyı oluşturmaya yarıyor. sev-ildi, çöz-üldü, yak-ıldı, savr-uldu.
*fiil kökü sesli harfle bitiyorsa -n ile aynı görev görülüyor.
.
giysiler ütüle-ndi. saçlar topla-ndı. mevzi koru-ndu.
galiba istisna durumlar var. mesela "kara görüldü" demiyoruz da "göründü" diyoruz. sanıyorum "hastalar görüldü" örneğindeki gibi bir anlam çıkmasın diye. anlam farkı var yani. görülmek biraz incelenmek anlamı da taşıyor. dönüşlü deseniz; "görünen ne/kim?" sorusuna göre cevap kara iken, "gören ne/kim?" sorusunun cevabı da kara olmadığı için, dönüşlü de değil.
ben de bu tür kafa karışıklıkları yaşadığımda burada yaptığım gibi aklıma başka örnekler getirip kıyaslama yaparak doğrusunu hatırlamaya çalışıyorum.
- godoşu beklerken (12.10.17 01:37:02 ~ 01:42:44)
yemek - yenmek - yenilmek'teki anlam karmaşası belirsizliği yenilen şeylerin özne olarak konuşması durumunu ifade etmesi pek rastlanır şey değil, edebiyat da dahil; ondan olsa gerek. sende hata yok. yemek anlamında yenilen şeyin durumunu bariz hale getiren ifade biçimleri aradaki farkı berraklaştırır.
- dafaisss (12.10.17 19:00:05)
1
