Ekşi Duyuru

Her ülke kendi topraklarında işlenen suçları kendi kanunlarına göre yargılar. Savaş suclularini Lahey de. Amerika Guantanamo da

Ayak basmakla ne alakasi var, adamlarin yasalarini cigniyorsun.

ben şimdi türkiye'de abd yasalarına aykırı bir şey yapsam bu onları nasıl rahatsız ediyor? tabii yasa çiğnemek de genel bir durum. en son reza ve zafer çağlayan'ın durumlarını duyunca aklıma geldi. yani onların topraklarına girmedim bile "sen gel yanlış yaptın" diyerek yargılayabiliyorlar mı? ben onların yasalarını tanımıyorum ki sonuçta.

mesela meksikalı bir uyuşturucu kartelisin sınırları aşan bir suç işliyorsun olabilir yani? yani amerikaya adım atmadan o ülkenin çıkarlarına zarar verebiliyorsun.

adı geçen muhteremleri de yargılarlar suçlu bulurlarsa talep ederler türkiye'den ondan sonra seyreyle gümbürtüyü.

Dostum okudugun gazeteleri falan diger duyurularindan biliyoruz. Tarafli seyler okuyunca elbette zekan bir yerlerde yanlislik oldugunu fark ediyor. ABD, topraklarina ayak basmamis kimseyi yargilamiyor. O ulkede cinayet islersen o ulkenin hatta eyaletin yasalari gecerli. Ben Mozambikliyim, bizim ulkede adam oldurmek suc degildir diyemezsin.

Ayrica gelip seni goturmez. Suclu kisi artik kendi ulkesinde degilse kisinin bulundugu ulkeye bu kisiyi teslim edin diye haber yollar. Ulke isterse yollar.

usame bin ladin abd'ye gitseydi tutuklanmayacaktı bu mantıkla. ayak basmadı oraya?

rıza sarraf vs. mevzuu şöyle: iran'a ambargo uygulandı ama rıza bunu delerek abd'nin ulusal güvenliğini teknik olarak tehlikeye attı. abd'ye seyahate gidince de tutukladılar.

ayni mantikla irak ve suriyedeki pkk yoneticileri hic turkiyeye ayak basmiyorlar diye turkiye onlari suclayamaz. Cunku onlar irakta ve suriyede, oranin kanunlarina gore suclu gozukmuyorlar ve turkiye de onlari suclayamaz anlamina geliyor. Turkiyeyi baglamaz mi demek oluyor.

Bazi suclar uluslararasi suclardir, bazi suclar insanlik sucudur. Bu durumlarda sinir otesi olsa da suctur. O kisilerle ilgili yargi karari cikar, ve ilgili ulkeden talep edilir. O ulke kendi adalet anlayisi ve kanunlari bakimindan degerlendirir ve testlim etme veya etmeme karari alir. Oyle olmasa adamin biri cikar yurt disina yasadisi kurye araciligi ile uyusturucu, silah, "kara para" gonderir, suclu bulundugu ulkeye girmedigi icin kimse suclayamaz, hatta ulkeye doviz soktugu icin de "vergi rekortmeni" olur. Boyle mantik nasil kurulur.

Amerika baska diger ulkeler baska oncelikle. Superguc bir devletten bahsediyoruz burada. Onu bir kenara yazalim.

Kendi ulkesine ayak basmasa da bulundugu ulkede alip goturebilir duruma gore. Atiyorum Iran'dan adami alip goturemez ama Ingiltere'den alip goturur. Iki ulke arasindaki anlasmalara gore degisir durum. Anlasmalar da guc dengelerine gore sekillenir zaten.
Guclu ulke isteklerini senin ulkene dayatir. Mesela Avrupa vatansalarinin Turkiye'ye elini kolunu sallaya sallaya girebilmeleri karsiliginda onlar da bize vize islemlerinde "birazcik" kolaylik sagliyorlar, karsilikli anlasma.
Sen benim ulkemde dogrudan ya da dolayli yoldan suc isleyenleri bana teslim edeceksin, ben de suclularin yakalanmasina yardim edecem diye anlasma yapilabilir ayni sekilde.
Kaldi ki Amerika gerektiginde mesrulastirmasini da bilir isleri.

Colombia'da Colombiyali uyusturucu tacirini yakalamak icin Amerikalilar geldi tespit ettiler yerini mesela. Siz beceremezsiniz, biz gelip yakalayalim diyor Amerika cunku islenen suc Amerika'yi da etkiliyor.

Snowden'a dokunamadilar cunku Rusya'ya kacti. Atiyorum Avrupa'ya kacsaydi tak diye alip gotureceklerdi.

@traveller neden gömdüm ki beni? :D okuduğun gazete derken ne demek istedin anlamadım. bununla ilgili bir duyuru açmamıştım. ama yandaş medyacı değilim.

bunu şu yüzden sordum. bir ülke için suç olan şey beni neden bağlasın? mesela yarın isveç de beni yargılamak isteyebilir bu mantıkla. ama banane isveçten. ben vatandaşı değilim ve isveç'in yasalarına göre hareket etmem. julian assange var mesela. adam savaş suçlusu değil, bir aktivist. belki ülkeler kendilerine göre gizli bilgileri açığa çıkardığı için yargılamak isteyebilir ama ne bileyim vatandaşı olmadığı ülkenin kanunları bağlamaz gibi geliyor.

cevap cok basit, sen su anda turkiyde isvec devletine, vatandasina, ya da isvecin insan haklari anlayisina zarar verecek eylemler icine giriyorsan ister turkiye, marsta da olsan seni yargilarlar. Ornegin sen turkiyeden isvece uyusturucu gonderiyorsan, ya da isvec icinde organize olmus bir teror gurubuna fiili bir destegin var ise, ya da isvec devlet sirlarini aciga cikarip ajanlik yapiyorsan, ya da isvec aleyhine kara para akliyorsan, ya da isvec aleyhine kacakcilik yapiyorsan, ya da isvec insan haklari anlayisina gore hicbir isvec vatandasina dokunmasan bile bir insanlik sucu isliyorsan ornegin afrika yerlilerine karsi soykirim yaptiysan isvec senin icin yakalam karari cikartir. Bulundugun ulke seni teslim eder ya da etmez o bulundugun ulkenin kanunlarina ve amacina gore degerlendirilir, ama isvec senin icin yakalama karari cikartir, teslim alinca da yargilar. Bu boyle olmasa herkes komsu ulkede suc isler.

Isini uzaktan yapiyorsun diye adamlar oturup seyretsin mi? Bunu anlamak niye bu kadar guc?

şu yüzden mantıklı gelmiyor. terör farklı bir mesele tabii. ama ambargoyu delmek benim için güzel bir şey mesela. abd'nin iran'a ambargo uygulaması bana göre iran'a haksızlık ve imkanım varsa bunu delerim. genel bakınca bir ülkenin çıkarlarına karşı birini yargılaması mantıklı ama o çıkarlar da benim çıkarlarıma ters düşebilir. bu durumda vatandaşın birey olarak yapabileceği bir şey yok mu?

yani bir bir tüccar olarak neden iran'dan doğal gaz alamıyorum? sırf abd istedi diye mi? bu savaş suçu değil ki.

sen irana karsi ambargoyu deldiginde ve bu ambargo kararini alan ulke ABD yasalarina gore suc islemis oluyorsun. ABD yasalarina gore suc islediginde Avrupa Birligi, Kanada, Turkiye gibi ABD ile "suclu iade anlasmasi" geregince ABD o kisiyi senden istiyor. Suclu iade anlasmasini www.uhdigm.adalet.gov.tr imzalayarak "ABD devleti kanunlarina gore suclu bulunan kisiyi ABD ye teslim etmekle yukumluyum, ABD de bana teslim etmekle yukumlu" sorumlulugunun altina imza atmis oluyorsu. Turkiye ve ABD bu anlasmaya cesitli durumlara gore uymaz, bu uluslararasi iliskilerle ilgili bir durum, ornegin fettullah gulenin Turkiyeye iade edilmemesi gibi. Turkiye bu kisiyi ABD den istedi ama iade etmiyorlar, anlasmaya uymuyorlar, ya da anlasmada bir maddeyi cikis sebebi olarak kullaniyorlar. Tabi burada da ulkelerin diplomatik gucleri ve yaptirimlari devreye giriyor. Dunya da bir kutup var (ABD nin basi cekti bati blogu) ve Rusya, Iran, Cin gibi devletlerin stratejik eksenindeki karsit blok. Eger Bati blogunun eksenine girersen zaten bu anlasma isliyor ama su anda oldugu gibi bu eksenden cikarn bir turkiyede elbette bu anlasma zor isliyor. Ama bir yerden sonra da adamlar baski yaptiginda da geri adim atmak zorunda kaliyorsun. Zaten guclunun ezdigi, gucsuzun ezildigi dunya duzeni bu noktada basliyor.

Ornegin ABD istemez ise turkiyedeki bir bankadan diger bir turkiyedeki bankaya (ornegin garantiden is-bankasina) dolar/euro bile transfer edemezsin, turkiye paranin ABD gozetiminde oldugu doviz transferi icin SWIFT sitemini kullaniyor. Bu sistem uluslararasi para akisini ABD gozetimine sunuyor. ABD ile dost kalmak icin bu sitemi kabul etmek zorunda kaliyorsun.