[]

Son 1 Haftada Telegram Kullanıcı Sayısındaki Artış

2020-21 kışından beri bu kadar çok "x kişisi telegram'a katıldı" bildirimi almamıştım. Bunun özel bir nedeni var mı? Haberlerde yeni bir ödeme sisteminden vs. bahsediliyor ama normalde kullanmayan biri sırf ödeme aracı olarak telegram kullanmaya başlamaz diye düşünüyorum.




 
Evli olup yasak ilişkisi olanların da mahkemede yakalanmamak için oradan iletişime geçtiğini duymuştum, farklı sim kart ile filan. Halbuki ona rağmen çıkar ama whatsapp yerine telegramdan konuşuyorlar. Bu gibi sebeplerden ötürü yaygınlaşıyor "ordan takip edilmez" diye.


  • titanic kemancısı  (10.06.24 23:33:56 ~ 23:34:46) 
Bence denk gelmiş. Bize öyle bir bildirim uzun zamandır gelmedi.


  • prole  (10.06.24 23:37:51) 
Valla ben de son 1 hafta içinde katılınca bir acaba dedim. Üstelik benden sonra da 3 kişinin katılma bildirimi de bana geldi. Bence hiçbir şey olmamışsa da kesin bir şey oldu.


  • Amaranta ursula  (11.06.24 00:24:19) 
telegram her zaman whatsapp'tan çok daha üstün/iyi bir app'ti. Mesela botların onun üzerinden çalışabilmesi bir özelliği. Son dönemlerde schengen randevusu bulan/uyaran/otomatik kaydeden botlar çıktı ve telegram üzerinden de çalışıyorlar. Onunla ilgili olabilir mesela.

veya ilgi alanlarıyla ilgili büyük gruplara girmek içindir. Numara paylaşmadan on binlerce kişiyi toplamanın güzel yöntemlerinden biri. Whatsapp'ta falan galiba 1000 mi ne bi sınır var, üstü gelemiyor.
  • nhk ni youkosu  (11.06.24 00:35:12) 
Çeşitli airdrop botları nedeniyle olduğu düşünüyorum


  • yazdonumu  (11.06.24 01:17:38) 
Ayni durum bende de mevcut. Hatta bugün uzun süre evvelinden tanidigim birinin "x teleye katildi" bildirimi gelmisti. Selamlama mesaji atmistim ki beni engellemis lol.


  • Yourcousinmarvinberry  (11.06.24 01:39:44) 
Bu kripto zımbırtılarına hiç ilgim yok ama Twitter'da çok görüyorum telegram üzerinden oyunlar oynayıp coin topluyolar falan. Hatta geçen bu işlerle çok alakasız bi arkadaşım beni bir gruba davet etti yani yakın arkadaşım olmasa ve ortak 20 whatsapp grubunda olmasak hesabı çalındı derim :d reddettim ama telegramı sileli bir sene falan oldu.

Botları falan gerçekten çok iyi. Yapılabilecek çok farklı şeylere olanak veriyor ama spesifik uğraş alanınız yoksa da işinize yaramaz
  • nundu  (11.06.24 05:52:27) 
Var mı bir veriniz? Ben tam tersini düşünüyorum dünyanın bir çok yerinde whatsapp yerine telegram kullanılıyor. Gelecekte batılı platformların yerini doğu kökenli platformlar alacak gibi görünüyor.


  • doharkoman  (11.06.24 11:45:55) 
araya kaynak olacak ama; süper gizli, müthiş kripto denen telegram'ın üye olur olmaz rehberdeki herkese mesaj atması saçma değil mi?


  • brkylmz  (11.06.24 11:59:41) 
Anladığım kadarıyla tesadüf olmuş. Cevaplar için teşekkürler.


  • kernelpanic  (11.06.24 19:40:42) 
[]

HAVAŞ ne kadar sürüyor? (Ankara)

ODTÜ'den Esenboğa'ya gitmem gerekiyor ve galiba en hızlı yol taksiyle AŞTİ yapıp orada HAVAŞ'a binmek ama yolculuk süresi konusunda internetteki bilgilerin güncelliğinden emin değilim. AŞTİ'den (veya daha mantıklıysa Kızılay'dan) havalimanına HAVAŞ, Ankara Air vs. kullanarak ne kadar sürede varırım?




 
Aşağı yukarı 40-45 dk’da varıyor kızılaydan. Aştiden hiç binmedim ama en az 5-10 dk ekliyordur


  • avatar is back  (05.04.24 09:55:13) 
Sormayı unutmuşum: internette yazdığı gibi otobüslerin 30dk'da bir kalktığı doğru mu?


  • kernelpanic  (05.04.24 09:58:46 ~ 09:59:00) 
30 dkda bir kalkıyor.

1 saat sürdüğünü düşünerek hareket et.
genelde 1 saatten az sürebiliyor ama.
  • jelly bear  (05.04.24 09:59:48) 
[]

A34 Telefona Type-C - 3.5mm Jack Adaptörleri Uyuyor mu?

Çakma bir adaptör denemiştim çalışmadı. Acaba orijinal olmadığı için mi yoksa telefon desteklemediği için miydi? Orijinal veya çakma olarak alıp A34'te kullanan var mı? Samsung'un sitesinde gerekli bilgiyi bulamadım.

ürün: www.samsung.com


 
Samsunglarda bu adaptörlerin sadece orjinal samsung olanı çalışıyor diğer adaptörlerin %90'ı çalışmıyor


  • freebird5406_2  (01.10.23 21:44:07) 
[]

Bu sahnede soldaki şahıs ne içiyor ?

youtu.be

(20. saniyede)


 
punch diyesim var ama olmayabilir de...
genelde punch'lar büyük kaselerde hazırlanır ama bu amca büyük bir kadehte içiyor.

www.thespruceeats.com

edit: punch değil muhtemelen bira. şişesi yanında duruyor. ama farklı bir kadeh tercih etmiş
  • exlibris  (26.09.23 20:14:19 ~ 20:36:46) 
Mexican cerveza. Spesifik olunacaksa, Costera içiyor.


  • irene  (26.09.23 20:53:12) 
[]

Kiliseye vs. girişte yaş sınırı var mı?

Lisedeyken yanımızda 18 yaşından büyük kimse yok diye almamışlardı. Polisler işlem yapıyormuş. Gerçekten var mı böyle bir şey? Bununla ilgili bi yasa bulamadım.




 
yok


  • mor.inek  (15.09.23 13:34:12) 
[]

TCMB Mühendis/Uzman/Bilişim/BT Denetim(Müfettiş) Kariyerleri Hk.

Bilgisayar mühendisliği mezunu bu işlerin hepsine başvurabiliyor anladığım kadarıyla. Mesela uzman(mühendis) kadrosuyla düz mühendis kadrosu arasında ne gibi farklar oluyor? En iyi kariyer fırsatları veya maaş başlıktaki seçeneklerden hangisindedir?




 
Zor Sınav -> İyi Kariyer Fırsatı
En Zor Sınav -> En iyi Kariyer Fırsatı

  • 2027  (07.09.23 09:35:02 ~ 09:35:14) 
peki en zor sınav hangisi


  • kernelpanic  (07.09.23 14:06:06) 
[]

Age of Empires Benzeri Oyun Arıyorum

AoE serisinden bağımsız bir oyun çıkmıştı. Oynanış mekanikleri tıpkı AoE gibiydi ama adını hatırlayamadım. Güncel bir oyundu yani 2020 ve sonrasında çıktı büyük ihtimalle. İnternette aradım ama bulamadım. Belki de yanlış hatırlıyorum.




 
  • freebird5406_2  (02.08.23 03:21:52) 
Cossacs serisi var, tek kişilik oyunda AoE'den daha çok keyif alırdım.


  • avianthem  (02.08.23 08:47:31) 
  • avianthem  (02.08.23 08:49:21) 
Age of Mythology'nin remake'i geliyor. 2020 sonrası deme sebebi o mu acaba?


  • nawar  (02.08.23 13:55:39) 
aradığım oyun stronghold crusader 2 imiş. güncel diyerek yanlış yönlendirmiş oldum özür dilerim. ben öyle hatırlıyordum.


  • kernelpanic  (02.08.23 15:08:00) 
stronghold serisinin 2010 sonrası çıkanları aşırı kötü.


  • NightBringer  (02.08.23 17:41:13) 
[]

Bildiğiniz Türkçe shorthand (stenografi) sistemi var mı?

Yoksa kendi shorthandimi yapmak veya İngilizce olanları geliştirmek durumundayım.




 
[]

Neden CLA 200, A 200'den daha pahalı?

fiyat.mercedes-benz.com.tr


üstteki bağlantıya gidip "farklılıkları göster" seçeneğini seçince A 200'ün hiçbir eksisi olmadığını aksine donanım olarak üstün olduğunu gördüm. buna rağmen A 200 daha ucuza satılıyor. 167 bin tl fark nereden geliyor?

 
cla c segmentinde değil mi? a ise değil diye biliyorum. ayrıca cla amg+, diğeri amg

arabalardan anlamam ama asıl fark segment farkı gibi geldi
  • kisa  (12.07.23 08:10:48) 
mercedes'in harfleriyle araç segmentlerinin hiç alakası yok.

mercedes a'lar c segmenti, c'ler d segmenti mesela. s segmenti spor araçlar için kullanılırken mercedes s ise f segmenti.
  • alperz  (12.07.23 08:37:10 ~ 08:37:29) 
ikisi de premium c ama cla tasarım ve malzeme kalitesi olarak daha premium. bir önceki kasaya bakarsan zaten a'nın sedanı yoktu, cla'ya sedan a deniyordu ama öyle değildi.

audi a3 sedanı ilk çıkardığında mesela, bu reklamda bizim arabamız altın orana yakın tasarlanmaya çalışıldı, sizin cla gibi ucube değil diyordu. koca kafa bi köpek var, espriyi açıklamış gibi olmayayım ama; dobermanla chihuahua karışımı bi araba yapmışsınız o ne öyle hacı diye dalga geçiyor. ağırlık dağılımından dolayı köpek virajı alamıyor falan.

www.youtube.com

şimdiyse cla jilet gibi araba oldu, a3'ü geride bıraktı bence, şu an aynı reklamı tersten yapıp intikam bile almıştır belki, yabancı kaynaklara bakmak lazım.

son olarak audi'nin o reklamda dalga geçtiği cla yerine şu an a sedan geçti. gerçekten araç dışarıdan tam bir doberhuahua. normalde hatchback olarak çıkarılıp 4*5 yıl üretildikten sonra dur sedanını da yapalım denilen araçlar arka tasarımda ucube oluyor. ben sonradan eklendim diye bas bas bağırıyor. bunun en güzel örneklerinden biri opel astra K kasadaki sedan. lakabı sırtlan.

3 büyüklerden bmw'yi de ekleyip konuyu kapatalım, 1 serisi sedan da tasarım olarak tövbe bismillah bişey mesela.

son olarak bu yazdıklarıma a hatchback dahil değil. o kendi içinde güzel araba a3 ve 1 hatchback'le kapışır. (bmw 1 serisi ticari araç gibi oldu en az sevilen 1 olarak tarihe geçti, önümüzdeki yıl başında yeni kasaya geçecek.)
  • onemoremile  (12.07.23 08:47:12) 
yeni cla'lar eski cla'lardan çok daha iyi,

cla bekar erkek arabası, arka kısım çok alçalıyor, ön koltlar direkt vucudu sarıyır, spor hissi veriyor. a sedan aile arabası tarzında.

param buna yetiyor mercedesi.
  • liberal  (12.07.23 09:19:54) 
cla'nın c serisi ile alakası yok.

cla, a serisi ile c serisi arasında konumlanan ama a serisine daha yakın olan spor versiyon araç. bu sebeple daha pahalı.
  • bir ileti paylastim  (12.07.23 10:37:04) 
herkes cla'nın segment/kalite olarak bi tık üstte olduğu için pahalı olduğundan bahsetmiş ama soruda belirttiğim donanım konusunu anlamadım. madem cla daha premium neden ısıtmalı ön koltukları bile yok ve güvenlik donanımı konusunda bile geride? özelliklere bakınca a 200 daha kaliteli gibi geliyor.

not: almaya niyetim yok meraktan soruyorum
  • kernelpanic  (14.07.23 00:44:24) 
bir malin fiyatini alicisi belirler.
herseyi birebir ayniysa, birisi oburunden daha fazla satiliyordur, az satilan ellerinden kalmasin diye fiyat kirmislardir..

  • cooperr  (14.07.23 00:55:52) 
[]

Bu başlıktaki görseli bulabilecek var mıdır?

eksisozluk1923.com

(bkz: erbakan mitingine katılan rütbeli asker) başlığındaki fotoğrafı içeren entry gitmiş.


 
entrylerde tasvir edilenlere göre görsel bu trthaberstatic.cdn.wp.trt.com.tr

aynı mitingden daha net i.imgur.com doc.aljazeera.net bahsedilen rütbeli görünüyor.
  • Ufuk  (05.07.23 02:19:51) 
yalnız fotoğrafta rütbeli birisi yok, asker yok yani
150 yıllık subay üniformasını bilmek yeterli

  • mimo  (05.07.23 04:26:52) 
[]

Chrome'da arama (ctrl F) yaparken istediğimiz sıradaki sonuca gitmenin ..

yolu var mıdır?

mesela sayfanın ortasında arama yapıyorum ve en başa gönderiyor. arama penceresinde yazan 0/350'yi 150/350'ye getirmek için amele gibi tıklıyorum.


 
[]

Ekşi Sözlük'e erişebiliyor musunuz?

bad gateway 502 hatası geliyor




 
makine soğuk bekliycen biraz hatası veriyor.


  • candide  (16.04.23 20:24:07) 
hayır büyük başarısızlıklar sözkonusu diyor


  • klakie  (16.04.23 20:33:39) 
pazar akşamları hep olur zaten yeni mi biliyorsunuz bunu? bu sıralar yoğunluktan girilemez. sözlüğü tanıdığımdan beri böyle.


  • sanemz  (16.04.23 20:38:55) 
Bu yasaklama kararı kalkmamış mıydı hala vpnsiz girilmiyor


  • kararsızataletfilozofu  (16.04.23 21:52:39) 
www.eksisozluk2023.com ile vpn olmadan erişebiliyorum.


  • mekaniker  (16.04.23 22:41:42) 
[]

Sosyal Medya Sitelerindeki Herkese Açık Görselleri İndirmek veya Depolamak

(bkz: twitter'da içinden kezban çıkan yazılımcı)

bu başlık altında tartışılmış. hukuki açıdan yorumlayabilecek var mı?


 
whatsapp profil fotoğrafını kaydeden birini, avukatın biri mahkemeye vermişti. yargıtay faul yok dedi özetle.


  • sert siyah krom  (30.03.23 13:52:26) 
[]

Farklı Şehre İkametgah Aldırırken Gidilecek Nüfus Müdürlüğü Hk.

A şehrinde yaşarken ikametgahımı seçim dönemi bulunacağım B şehrine şimdiden aldırmam gerekiyor (3 ay kuralından dolayı). İkametgahımı aldıracağım ilçe nüfus müdürlüğüne gitmek zorunda mıyım yoksa buradaki müdürlükten de halledebilir miyim?

not: e-devlet üzerinden adres bildirimi yapamıyorum yurtta kaldığım için


 
Online yapamıyorsanız yeni taşınacağınız yerin Nüfus Müdürlüğü'ne gitmek zorundasınız diye biliyorum.
Başka yerdeki müdürlüğe gitmeniz işe yaramıyor olmalı.

Sebebini hatırlamadığım şekilde böyle bir işim olmuştu, memur demişti ki "Biz diğer ilçenin müdürlüğünün kayıtlarını değiştiremeyiz. Her müdürlük kendi kayırlarını değiştirebilir" Bu söylediği teknik bir sebep miydi, etik bir gerekçe miydi hukuki bir durum muydu yoksa beni başından savmak için bahane miydi bunu bilemiyorum.
  • michael_knight  (18.01.23 16:51:05) 
Herhangi bir nüfus müdürlüğünden yapabiliyor olmanız lazım. Ama taşıyacağınız konut dolu ise o konutta yaşayan biri işe gitmelisiniz


  • elorelia  (18.01.23 19:44:43) 
Ayrıca, ikametinizi aldıracağınız hanede birisi ya da birileri yaşıyorsa eğer,e devletten onay vermesi gerekiyor diye biliyorum. Yoksa herkes kafasına göre yer değiştirir.


  • el conquerador  (18.01.23 19:47:51) 
[]

Tek Kullanımlık Astigmatlı Lenslerde Sağ-Sol Ayrımı Oluyor Mu?

Tavsiye üzerine popüler bir web sitesinden "Acuvue OASYS ® 1-Day For Astigmatism 30 lu Kutu" diye bir ürün alacakken sepette ürünün yanında "sol" yazdığını fark ettim. Deneme amacıyla alacağımdan 1 kutudan fazla almak istemiyorum. Bunu alıp hem sağ hem sol gözümde kullanmam sorun olur mu?

not: her iki gözüm de aynı bc pwr cyl axis değerlerine sahip.


 
değerler aynı ise sorun yok.


  • mustafakesekci  (28.10.22 15:49:04) 
her iki gözün de değerleri aynı ise sağ sol farkı yok.

o sipariş kolaylığı için yazılmış bir şey. normal aylık miyop lenslerde de yazıyor sağ sol diye.

sadece 30'lu lensi 30 gün değil, 15 gün kullanmış olacaksınız.
  • kibritsuyu  (28.10.22 17:26:48) 
[]

Din Bilgisi Değiştirmek için İstediğimiz Nüfus Müdürlüğüne Gidebilir miyiz?

Yoksa ikametgahımızın bulunduğu yerdekine mi gitmek zorundayız?




 
Mobil veya eimzaniz varsa:

E devletten degistirebilirsiniz.
www.turkiye.gov.tr


O yuzden istediginiz mudurluk oluyordur diye dusunuyorum, sonucta en yakindaki pttden eimza alip da yapabilirseniz en yakin nufus mudurlugunde neden olmasin.
  • aguen  (06.08.22 22:43:56) 
[]

Karayolları Trafik Kanunu 6073 Hk.

Yakında ehliyet alacağım ve kolları arasında fark olmayan kontrolsüz kavşaklarda geçiş hakkı konusu kafamı karıştırdı. Çünkü her kaynak farklı bir öncelik sıralaması yapmış veya hiç sıralamamış. Mesela dönen araçlar düz gidenlere ve traktörler diğerlerine yol verir yazıyor. Düz giden traktör dönecek olan otomobile yol verir mi? Açıklanmıyor veya çelişki var. Bir sürü kaynağa baktıktan sonra en son ilgili kanunu açtım ve C) fıkrasındaki 2 bente göre sadece 2 geçiş hakkı ilişkisi var. Lastik tekerleki traktör, iş makinesi, düz gitmek, dönmek vs. hiç biri hakkında kural yok. Ehliyet sınavında çıkacak soru için sürücü kursu kitaplarına ve çıkmış sorulara mı uyayım yoksa kanuna mı?

Kavşaklarda geçiş hakkı:
Madde 57 – (Değişik: 17/10/1996-4199/23 md.)

Kavşaklarda aşağıdaki kurallar uygulanır.

a) Kavşağa yaklaşan sürücüler kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak, dikkatli olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar.

b) Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı trafik işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda;

1. Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,

2. Bütün sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,

3. Doğru geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen araçlara,

4. Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,

5. Tali yoldan anayola çıkan sürücüler anayoldan gelen araçlara,

6. Dönel kavşağa gelen sürücüler dönel kavşak içindeki araçlara,

7. Bir iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,

c) Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle belirlenmemiş ise;

1. Motorsuz araç sürücüleri motorlu araçlara,

2. Motorlu araçlardan soldaki sağdan gelen araca,

Geçiş hakkını vermek zorundadırlar.

 
Aslında trafiğin akış mantığını düşününce kolayca bulunuyor cevaplar.

Dönel kavşaktaki aracın geçiş hakkı vardır, çünkü kavşağın tıkanmaması ve yavaşlamaması lazım. bu yüzden kavşaktaki araç önceliklidir. Şimdi kavşakta traktör var, kavşağa bir otomobil geliyor. Önce traktörün kavşaktan çıkması daha önemli.
  • anten  (01.08.22 15:24:36) 
Siz hiç ehliyet sınavı sorularına baktınız mı? Sınav çok basit. Amaç sınav geçmekse zaten geçersiniz. Sadece sürücü kursunun kitabına bakmak yeter. Bu kadar ayrıntılı çıkmıyor. Bir de gerçek hayat kitapta yazılı şekilde işlemiyor. Ben tali yolda bekleyen halk otobüsüne yol vermiştim. Duruma göre hareket edilebiliyor.


  • dissendium  (01.08.22 15:25:27) 
Yasal bir konunun pratik uygulaması için yasadan ziyade yönetmeliklere bakmanız gerekiyor. Yönetmelikleri uygulayanlar yasaları dikkate alıyor biz yönetmeliklere uyuyoruz genel olarak bu hep böyle.

Madde 109'a bakın. Orada göreceksiniz.

www.mevzuat.gov.tr
  • akhenaten  (01.08.22 17:08:29) 
@anten Dönel kavşaktan değil düz kavşaktan (kontrolsüz ve eşit kollu) bahsediyorum.

@dissendium Haklısınız ama bu kadar baktıktan sonra artık doğru cevabı merak etmeye başladım.

@akhenaten Aradığım buydu. Teşekkürler.
  • kernelpanic  (01.08.22 20:00:11) 
[]

SARS-CoV-2/hCoV-19/covid19/ncov Hakkındaki İlk Başlık

Sözlük'te böyle bir başlık vardı. Çin'in bilmem ne (wuhan) eyaletinde yollar trafiğe kapatılmıştı. Karantina olduğu söylentisi vardı. SARS salgını olabilirmiş deniyordu. Bu başlığı hatırlayan var mıdır?




 
hatırlıyorum da, o başlığı bulamazsın artık. taşındı o başlıkların hepsi.


  • floydian  (05.07.22 02:03:36) 
Başlıklar taşındı, birleştirildi ama entry'ler duruyor.

(bkz: sars-cov-2) ve (bkz: koronavirüs) başlıklarındaki ocak 2020 tarihli entry'lerin ilkine bakın.
  • kibritsuyu  (05.07.22 04:36:41) 
Mobilde editleyemedim. İlk başlık (bkz: wuhan virüsü) diye açılmıştı yanlış hatırlamıyorsam.


  • kibritsuyu  (05.07.22 04:38:22) 
1
buraya yazılanların hakları Sir Anthony Hopkins'e aittir.
yazan eden compumaster, ilgilenen eden fader
modere edenler angelus, Artibir, aychovsky, baba jo, basond, compumaster, deckard, duyulmasi gerektigi kadar, fader, fraise, groove salad, kahvegibi, kaymaktutmayansicaksut, kibritsuyu, monstro, pandispanya, robin, ron dennis
bu sitede yazılanların hiçbiri doğru değildir. site içeriği küçükler için sakıncalı olabilir. yazılardan yazarları sorumludur. kaynak göstermeden alıntılanamaz. devlet tarafından atanmış bir kurumun internet üzerinde kimin hangi bilgiye ulaşıp ulaşamayacağına karar vermesi insan haklarına aykırıdır. web siteleri kullanıcıların istekleri doğrultusunda bağlandıkları yerlerdir. kullanıcılar isterlerse bir web sitesine bağlanmayabilirler. bu güçleri ve imkanları mevcuttur. bir kullanıcı bir siteye bağlanmak istiyorsa bu onun tercihi ve hakkıdır. bağlanmak istemiyorsa bu yine onun tercihi ve hakkıdır. halkın kendisine hizmet etmesi için görevlendirdiği kurumlar hadlerini aşıp halka neye ulaşıp ulaşmayacağını bilmeyen cahil cühela muamelesi edemezler. ebeveynlerin çocuklarını sakıncalı içeriklerden koruması için çok sayıda bedava ve ücretli yazılım mevcuttur. bu yazılımlar bir web tarayıcısını kullanmaktan daha karmaşık teknik bilgi gerektirmemektedir. devletin milletini küçük düşürmesi ve ebleh yerine koyması yasaktır. Skimlinks ile linkler üzerinden yönlendirme payı alınmaktadır.