Ekşi Duyuru

durumu tam olarak tarif eden bir herhangi bir kelimeyi hakaret amaçlı olarak kullanmaya başlarsan, o kelime hakarete dönüşür. aslında şöyle bir bakınca kendi başına hakaret içermez, ama hakaret olarak kullanıla kullanıla asıl anlamı yerine hakaret anlamı kullanılmaya başlanır.

mesela "geri zekalı" aslında hakaret değildir. yani zekası üstün olana "üstün zekalı" diyorsak, zekası geri olana da "geri zekalı" demek çok normaldir. 40-50 yıl önce zihinsel engelli diye bir kavram yoktu, bugün zihinsel engelli dediğimiz kişilere "geri zekalı" denirdi. gazeteler, televizyonlar falan böyle bahsederdi. ama ne zaman ki karşındaki adama hakaret etmek için "ulan gerizekalı görmüyo musun" demeye başladın, asıl anlamı gitti, hakarete dönüştü. gerçekten zekası geri olana da "zihinsel engelli" gibi zorlama ifadeler uyduruldu.

ya da gözleri görmeyen kişiye "kör" denir. adamların kendi kurduğu derneğin bile adı "körler derneği". ama ne zaman yolda yürürken önüne bakmayan adama "kör müsün bilader önüne baksana" denmeye başladı, kör oldu sana hakaret, gözleri görmeyene de "görme engelli" denmeye başladı.

bu da aynı işte. sadece ten rengini ifade eden "zenci" kelimesinin "sarışın" demekten hiç farkı yok aslında. ama yurt dışında hakaret anlamı taşıyan negro'yu nigger'ı "zenci" diye çeivirince ırkçıymış gibi oluyor. ve aynı gerizekalı gibi, kör gibi hakaret anlamı ağır basmaya başlıyor.

bizde bir karşılığı yok, dediğim gibi bizde zenci vatandaş olmadığı için hakaret olarak kullanmak istesen de kullanamıyorsun. fiziksel özelliğini tarif etmek için "siyahi vatandaş" diye zorlayıp kelime uydurursan, zenci de kendiliğinden hakaret olur.

"Nigger" İngilizcede hakaret, aşağılama sözü olarak kullanılıyor.
Bizde de son zamanlarda böyle bir ayrım ortaya çıktı. Zenci dediğimde oğlum tepki gösteriyor. Okulda öyle öğretilmiş. Siyahi (black) ve zenci (nigger) olarak kullanılıyor.

Nigger / siyahi demek. özellikle İngilizce konuşulan bazı ülkelerde Afrika kökenli siyahi insanlar için kullanılan aşağılayıcı bir terim. vikipedi

Tamamen kullanım amacıyla alakalı. Birine zenci dediğimde başkası hayır siyahi diyeceksin derse aslında benim kavram olarak kastettiğimin ırkçılığa yol açtığından haberim bile yoksa beni düzelten kişinin benden daha ırkçı olduğunu düşünürüm. neden çünkü ben bunu bir ırkçı kavram olarak kullanmadım hiç.

kelimeler tek başlarına kötü değildir, onlara atfedilen anlam kötüdür. türk devletlerinde tarih boyunca afrikalı bir nüfus olmadığı için siyahilere karşı ırkçı bir dil de gelişmemiştir. illa ırkçı bir kelime isteniyorsa araplara karşı kullanılan fellah ya da marsık olabilir (fellahtan emin değlim). özetle amerika'dan problem ithal etme çabasından başka bir şey değil. ama böyle giderse post truth'tan nasibini alarak hiç ırkçı olmayan bir kelimeye anti-ırkçı bir amaçla ırkçı anlam yüklenmiş olacak. siyahilere siyah denmesini tabu haline getirmek anti-ırkçı değil, aksine siyah olmayı sanki dile getirilmemesi gereken bir kusurmuş gibi görerek ırkçılığın dibini sıyırmak demek. dönemin siyaseten doğruculuk saçmalığını güzel özetleyen bir dil olayına şahit oluyoruz.

1. soruya cevap: nigger'ın türkçede bir karşılığı yoktur. her kelimenin her dilde karşılığı olması gerekmiyor.
2. soruya cevap: hayır değildir ama gidişat öyle bir kelimeye dönüşeceğini gösteriyor.

Buradaki cevaplardan da görülen karışmış biraz anlamlar.

En kibarından en kötüsüne şöyle gidiyor
African American, Black, Negro, Nigger

türkçeleri
Afrikalı Amerikalı, Siyah, Zenci, Kötü Zenci

Nigger Kürtlere keko demek gibi birşey.
Irksal hakaret, eğitimsiz, görgüsüz, sabıkalı ve siyah manalarını toptan birleştiriyor.

Bu işin böyle karışmasının sebebi tamamen Amerikan film dublajlarıdır. Nigger sözcüğüne karşılık bulamayınca zenci diye çevirdiler zamanında. Halbuki Türkçedeki zenci sözcüğünün böyle bir anlamı yok. Zenci, nigger’ın karşılığı değil. Etimolojik olarak zenc pas rengi, zenci de bu renkte olan demek. Afrikalıların ten rengi tam kara olmadığı için yüzyıllar önce bu sıfat tercih edilmiş. Nigger’la alakası yok. Onun gibi aşağılayıcı bir anlama hiç sahip olmadı. Mesela biri tutup “Bizim zenci bir abi var; Afrotürk. Dedeleri Habeşistan kökenliymiş...” gibi cümlelerde rahatça kullanabiliyoruz.

ülkemize uygun nefis bir örnek geldi aklıma.

siyah tenli bir kişiye nigger demek, ülkemizde kadınlara "karı" demek gibi.

zenci bence irkci bir ifade degildir. siyah teni olanlara zenci denir.

ben tam tersini dusunuyorum, biz tanzanyaya gitsek mesela, tum zencilerin icinde tek beyaz olsak, ve bize "hey beyaz, hey soluk benizli" denseler ben donup bakarim ve gocunmam, bize ne diyorlar acaba afrikada?

bir kelimenin irkici olup olmamasini belirleyen sey toplumun o kelimeye atfettigi anlamlar ve kelimeyi kullanan kisinin o kelimeye gizli anlamlar eklemesi ile oluyor. yani kelimenin baglami onemli bu konuda, anlami degil.

bizim toplumumzda gordugum zenci kelimesi o kisiyi asagilamak icin degil tanimlamak icin kullaniliyor. ama elbette bu noktada son soz hakki bu kelimenin muhattabi olan kisiler. bu kisiler bu kelimenin kullaniminda rahatsiz edici anlamlar goruyorsa kullanilmamalidir.

bunu su sekilde izah edebilirim. uzun yillardir yurt disinda yasiyorum, o nedenle de turkiye gundeminin ve toplumunun bir nebze disindayim. turkiyeye gittigimde benim yasadigim zamanda problem olmayan ama simdi farkli anlamlar eklenmis kelimelere rasladim. ornegin "suri" diye ilk defa duydugum bir kelime oldu. anlamini ogrendigimde "suriyeli" demek dediler. benim yasadigim zaman suriyeli demek de sorun degildi ama turkiyede multeci artisi ile birlikte suriyeli kelimesinin asagilama anlami ile birlikte kullanildigini gordum. yani suriyeli denilince o kisinin ulkesine degil daha cok onun "asagilik" olduguna atif vardi. "suri" kelimesi ise direkt o anlamda kullaniliyordu.

yani bir kelimenin kullanildigi baglam bununun irkci olup olmadigini belirliyor. ve o baglam konusunda da karar verici olan ise o kelimenin muhattabidir.

ornegin almanyada turkler icin "Kanacken,Kanaks,Kanax" kelimeleri kullaniliyor asagilama amaciyla. ama anlam itibari ile bir cesit denizci, yani zararsiz bir kelime. tabi yaygin kullanimda baglami farklilasmis, ve asagilama kelimesi. almanyada bu kelimeyi bir turke soylendiginde rahatsiz olacaktir.

zenci ırkçı söylem değil. zencinin ırkçı bir kelimeye dönüştürülmesi zorlama bir eylem.
ama çıfıt var mesela. çünkü tarihten beri yahudilerle iç içe yaşadığımız için böyle kelimeler geliştirmişiz.

diğer cevaplarda da bahsedildiği üzere kelimenin kullanım şekli hangi amaca hizmet ettiğini belirliyor. bir de siyahi insanların geçmişten günümüze tüm dünyada yaşadığı sıkıntılar ön planda olduğu için ırkçılık denildiği zaman direkt onlar akla geliyor. ülkemizdeki bazı kullanımlardan örnek vermek gerekirse:

- amk çekik gözlüsü
- çingene gibi bağırma
- hewaller ağlıyor
- mezopotamya eşeği
- en iyi türk ölü türktür
- ermeni dölü

bunların çoğu günlük hayatta kullanılmasına rağmen ırkçılık yapıyorsun diye karşılık görmüyor. biraz da ülkede ve dünyada bunu gündeme getirmek de ırkçılık olarak kabul edilip edilmemesini etkiliyor.

ben olaya başka bir açıdan giricem. ben ilkokuldan sonra anadolu lisesine başladığımda
-sene 93 falan- hazırlık sınıfında bir yıl ingilizceyi tamamı ithal yabancı kitaplardan öğrendik, (oxford uni press, cambridge vs) ve bu kitapların tamamında siyahi kişiler için kullanılan kelime negro idi, bunun eşiti türkçede zencidir diye öğrendik hocalarımızdan. Kesinlikle hakaret içeren bir kelime olarak öğretilmedi bize, chinese indian(amerikan yerlisi olan) negro diye ezberledik hep.

98-99 gibi cnbc-e kanalında altyazılı dizi izlemeye başladık, dial-up bağlantısıyla internete bağlandık ve gördük ki böyle de bir anlamı varmış hakaret anlamında kullanılırmış.