[]
öğrenilmiş çaresizlik (ya da değil)
son zamanlarda şu olayla çok karşılaşıyorum:
bankanın önünde üç tane atm var. ikisinin önünde insanlar kuyruk olmuş durumdalar, üçüncünün önündeyse kimse yok. aynı olay akbil doldurma cihazlarında da yaşanabiliyor.
ne zaman o boş olana yönelsem, hiçbir sorun olmadan işimi halledip gidebiliyorum. şu ana kadar, özellikle de son birkaç aydır belki on, belki yirmi kere başıma geldi bu olay ve bir iki dakika sırada bekledikten sonra "bir deneyeyim yahu." deyip kullandığım bu önü boş makinelerin tamamı çalışıyordu.
soru şu: niye? gerçekten soruyorum, bu olay niye oluyor? milletçe kuyruk mu seviyoruz? makineler bozuluyor da ben kullanayım derken düzeliveriyor mu? mübarek biri olduğum için bana ek atm kontenjanı mı açıyor tanrı?
bankanın önünde üç tane atm var. ikisinin önünde insanlar kuyruk olmuş durumdalar, üçüncünün önündeyse kimse yok. aynı olay akbil doldurma cihazlarında da yaşanabiliyor.
ne zaman o boş olana yönelsem, hiçbir sorun olmadan işimi halledip gidebiliyorum. şu ana kadar, özellikle de son birkaç aydır belki on, belki yirmi kere başıma geldi bu olay ve bir iki dakika sırada bekledikten sonra "bir deneyeyim yahu." deyip kullandığım bu önü boş makinelerin tamamı çalışıyordu.
soru şu: niye? gerçekten soruyorum, bu olay niye oluyor? milletçe kuyruk mu seviyoruz? makineler bozuluyor da ben kullanayım derken düzeliveriyor mu? mübarek biri olduğum için bana ek atm kontenjanı mı açıyor tanrı?
çünkü millet koyun. oy oranlarından da belli değil mi?
- sta
(02.11.16 03:48:25)
Para yatırılmıyordur kanka boş olan ATM'de, ondandır o.
- herp
(02.11.16 03:57:11)
@herp ondan değil, bu olayların çoğu para yatırırken oldu. zaten para çekmiyorum genelde atm'den. bir de dediğim gibi, akbil kuyruğunda da başıma çok geldi.
koyun cevabı çok kestirme geliyor. yahu şurada bir bankamatik daha var, onu da deneyeyim diyemeyecek kadar mı beyni yıkandı herkesin? gerçekten sokakta yürürken tipik vatandaştan daha çok korkar oldum.
koyun cevabı çok kestirme geliyor. yahu şurada bir bankamatik daha var, onu da deneyeyim diyemeyecek kadar mı beyni yıkandı herkesin? gerçekten sokakta yürürken tipik vatandaştan daha çok korkar oldum.
- knight of cydonia (02.11.16 04:45:29)
reddit'te autopilot diye bir hikaye vardi.. okumanizi tavsiye ederim.
gunluk yasantimiz surekli ayni geciyorsa beyin bir sure sonra otopilota bagliyor ve sürekli bir rutini takip ediyor... rutinin disinda bir olay olursa farketmiyor veya dusunmuyor. atm'ye gidip orada sira beklemek, siraya girip telefon kurcalamak o insanlarin rutinleriyse eger bunun disina cikmadan isini halledebiliyorsa beyin, oyle yapiyor.
gunluk yasantimiz surekli ayni geciyorsa beyin bir sure sonra otopilota bagliyor ve sürekli bir rutini takip ediyor... rutinin disinda bir olay olursa farketmiyor veya dusunmuyor. atm'ye gidip orada sira beklemek, siraya girip telefon kurcalamak o insanlarin rutinleriyse eger bunun disina cikmadan isini halledebiliyorsa beyin, oyle yapiyor.
- mizore (02.11.16 05:10:56)
insanlar iyice aptal oldu çünkü. kimse düşünerek hareket etmiyor ki.
- yuvarlanantencereninkapagi (02.11.16 05:13:59)
eheheh aynen böyle işte. biri diğerine koyun mu bu der, öbürü bir akıllı sensin zaten der. hayat ikisini de haklı çıkarır falan.
böyle şeylerle aptal/koyun vb veya zeki/kural-kıran vb olunmuyor. kıssadan hissesi budur.
mesela tersine senaryo: sıradayım. sıraya girerken bana diğer tarafın sorunlu olduğu söylenmiş diyelim ki(insanlar bazen bilgilerini güncellemiyorlar). yeni biri geliyor, diğer atm'ye yöneliyor. "çalışsa ne güzel olur, hemen oraya damlarız, kuyruk yarı yarıya küçülür." de diyebilirim. hep bakış açısı. birine salak deme, dünyayı yakasından tutup silkeleme, sinirden kendimizi kemirme ihtiyacımız vs.
böyle şeylerle aptal/koyun vb veya zeki/kural-kıran vb olunmuyor. kıssadan hissesi budur.
mesela tersine senaryo: sıradayım. sıraya girerken bana diğer tarafın sorunlu olduğu söylenmiş diyelim ki(insanlar bazen bilgilerini güncellemiyorlar). yeni biri geliyor, diğer atm'ye yöneliyor. "çalışsa ne güzel olur, hemen oraya damlarız, kuyruk yarı yarıya küçülür." de diyebilirim. hep bakış açısı. birine salak deme, dünyayı yakasından tutup silkeleme, sinirden kendimizi kemirme ihtiyacımız vs.
- godoşu beklerken (02.11.16 06:21:07 ~ 06:29:34)
ogrenilmis caresizlik baska bir sey. bu olay 'organizasyonel şartlanma'. sosyal lsikolojide yeri olan bir durum. insanlarin beyni yikanmasiyla veya gerizekaliligiyla dogrudan alakasi yok.
ayrica o atm'lerin islem yapilan yeri arkada bankanin icinde. para yuklenirken mesela disaridan belli olmuyor ama atm kullanilmiyor. para yuklendikten sonra aktif hale geliyor ama insanlar fark etmiyor. kimse de basinda beklemiyor. sonrasinda siraya gelen insanlar da organizasyonel sartlanmanin etkisinde kalarak o atm'yi kullanmiyor. ayni siz gibi, siz 1-2 dakika sirada bekliyorsunuz digerleri daha fazla bekliyor sadece.
5 maymun deneyini okumanizi oneririm organizasyonel sartlanma ile alakali.
ayrica o atm'lerin islem yapilan yeri arkada bankanin icinde. para yuklenirken mesela disaridan belli olmuyor ama atm kullanilmiyor. para yuklendikten sonra aktif hale geliyor ama insanlar fark etmiyor. kimse de basinda beklemiyor. sonrasinda siraya gelen insanlar da organizasyonel sartlanmanin etkisinde kalarak o atm'yi kullanmiyor. ayni siz gibi, siz 1-2 dakika sirada bekliyorsunuz digerleri daha fazla bekliyor sadece.
5 maymun deneyini okumanizi oneririm organizasyonel sartlanma ile alakali.
- icim urperiyor (02.11.16 07:50:16)
Abi ben de ayni düşüncelerle gittin hep o ucunculere. Su ana kadar hic calisanina denk gelmedim :( hala deniyorum ama birkaç seneye amaan Nasil olsa calismiyordur diyip ben de siraya girmeye baslarinm gibime geliyor :D bizim millet beklemeyi sevmez, calisiyorsa kesin oraya geçiyorlar :((
- fakyoras (02.11.16 08:26:46 ~ 08:28:26)
okul zamani bir arkadasim soyle bir hikaye yasamis.
bu bizim eleman, cok kitap okuyan biri.metroda yol boyunca kitap okuyor, son duraga gelince okumayi birakamiyor.
elinde kitap kalkip yuruyor, metrodan cikip direk saga dogru yuruyor ama merdivenler soldaymis.
tam duvara carpacakken farkedip donuyor. arkama bi baktim 6-7 kisi beni takip etmis hatta 2 kisi duvara carpmisti dedi
sonrasinda biz bu olayi denedik, kimse duvara carpmadi ama merdivensiz yone dogru yuru pesinden en az 2-3 kisi geliyor
bu bizim eleman, cok kitap okuyan biri.metroda yol boyunca kitap okuyor, son duraga gelince okumayi birakamiyor.
elinde kitap kalkip yuruyor, metrodan cikip direk saga dogru yuruyor ama merdivenler soldaymis.
tam duvara carpacakken farkedip donuyor. arkama bi baktim 6-7 kisi beni takip etmis hatta 2 kisi duvara carpmisti dedi
sonrasinda biz bu olayi denedik, kimse duvara carpmadi ama merdivensiz yone dogru yuru pesinden en az 2-3 kisi geliyor
- foster (02.11.16 09:50:38)
aynı şey süpermarketlerde kasa kuyruğunda da oluyor. kipa express vs gibi nispeten küçük olanlarda millet koridora yakın olan kuyrukta yığılıyor, ben gidip 2 yan kasada 3-4 sıra erken işimi halledebiliyorum.
Bankamatikte de bahsettiğin şey daha dün oldu, bir kişi "çalışmıyor" dedi diye herkes tek atm'de kuyruk olmuş, ben işimi hallettim gittim.
Havaalanlarında da girişlerde benzer manzarayı görebilirsin, 5m ilerde boş kontrol noktası varken millet ilk sıralardekilerde 10m kuyruk yapmış.
Ben bunu gözlem yapmak yerine çoğunluğa uyma üşengeçliğine bağlıyorum
Bankamatikte de bahsettiğin şey daha dün oldu, bir kişi "çalışmıyor" dedi diye herkes tek atm'de kuyruk olmuş, ben işimi hallettim gittim.
Havaalanlarında da girişlerde benzer manzarayı görebilirsin, 5m ilerde boş kontrol noktası varken millet ilk sıralardekilerde 10m kuyruk yapmış.
Ben bunu gözlem yapmak yerine çoğunluğa uyma üşengeçliğine bağlıyorum
- kimlanbu (02.11.16 10:37:47)
yahu bunun koyunlukla aptallıkla alakası yok.
ne kadar keskin düşünceleriniz var gençler. tam da uzun ve ekibinin insanlara evrilmişsiniz.
bu çok doğal bir hareket bence.
şöyle bir olay gerçekleşmiştir,
2 kişi gidip çalışan makinede işlem yapmaya çalışmıştır ancak yapamamıştır (anlık hatadır vs..). bu işlem yapamayanların arkasındakiler de durumu görünce diğer kiosklara yönlenmiştir. yeni gelenler de doğal olarak "lan demek ki bu çalışmıyor, bunca insan yanılamaz" diyerekten hiç bakmamıştır.
bu normal bir hareket bence. yadırganacak bir şey yok.
ne kadar keskin düşünceleriniz var gençler. tam da uzun ve ekibinin insanlara evrilmişsiniz.
bu çok doğal bir hareket bence.
şöyle bir olay gerçekleşmiştir,
2 kişi gidip çalışan makinede işlem yapmaya çalışmıştır ancak yapamamıştır (anlık hatadır vs..). bu işlem yapamayanların arkasındakiler de durumu görünce diğer kiosklara yönlenmiştir. yeni gelenler de doğal olarak "lan demek ki bu çalışmıyor, bunca insan yanılamaz" diyerekten hiç bakmamıştır.
bu normal bir hareket bence. yadırganacak bir şey yok.
- teritori (02.11.16 10:43:55)
Araştırma, sorgulama yetenekleri zayıf olan insanların bulunduğu bölgeler sanırım, birbirlerinin peşinden gidiyorlar sadece.
Benim başıma hiç gelmedi.
Benim başıma hiç gelmedi.
- peggy (02.11.16 11:27:27)
Topluluk psikolojisinin yarattığı ön kabullerle ilgili. Mesela çok sayıda insan bir yerden kaçmaya çalışıyorsa sen neden kaçtıklarını öğrenme ihtiyacı hissetmeden onlarla birlikte kaçarsın. Yani basit, derinliği olmayan konularda çoğunluğun bilgisine güvenirsin. Bunun sorgulama yeteneğiyle alakası yok.
- harvey (02.11.16 11:42:59)
1
